คลินิกเกื้อกาลพฤกษ์: พื้นที่ปลอดภัยเพื่อสุขภาพจิตของนักศึกษาและบุคลากร คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น
(สอดคล้องกับเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน SDG 3: การมีสุขภาพและความเป็นอยู่ที่ดี)
ในสังคมวิชาชีพแพทย์ที่ต้องเผชิญกับความกดดันสูงและภาระงานหนัก การดูแลสุขภาพจิตจึงเป็นสิ่งจำเป็นไม่แพ้การดูแลสุขภาพกาย คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น ตระหนักถึงความสำคัญนี้ และได้ริเริ่ม “คลินิกเกื้อกาลพฤกษ์” เพื่อเป็นระบบสนับสนุนสุขภาพจิตที่เข้าถึงง่าย เป็นมิตร และสร้างสภาพแวดล้อมที่เอื้อต่อการเติบโตอย่างมีความสุขของนักศึกษาและบุคลากรในคณะ
โครงการนี้ดำเนินงานโดย สาขาวิชาจิตเวชศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น ร่วมกับ ฝ่ายพัฒนานักศึกษา และได้รับการสนับสนุนจากหน่วยงานภายนอก ได้แก่ KKU More Care และ ฝ่ายกิจการนักศึกษา มหาวิทยาลัยขอนแก่น โดยให้บริการให้คำปรึกษาและดูแลสุขภาพจิตในเวลาราชการ วันจันทร์ถึงศุกร์ ที่แผนกผู้ป่วยนอกจิตเวชศาสตร์ โรงพยาบาลศรีนครินทร์ และที่สาขาวิชาจิตเวชศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ ซึ่งตลอด 1 ปีที่ผ่านมา มีนักศึกษาและบุคลากรเข้ารับบริการกว่า 98 ราย
จากแนวคิดสู่ระบบดูแลสุขภาพจิตที่ยั่งยืน
แนวคิดของ “คลินิกเกื้อกาลพฤกษ์” เริ่มต้นขึ้นในช่วงปี พ.ศ. 2565–2566 จากการพบว่านักศึกษาแพทย์จำนวนหนึ่งต้องเผชิญกับความเครียด วิตกกังวล และภาวะซึมเศร้าแต่ไม่กล้าขอความช่วยเหลือ ด้วยความกลัวการตีตรา (stigma) ทีมสาขาวิชาจิตเวชศาสตร์จึงได้ทดลองจัดระบบการนัดหมายเพื่อให้คำปรึกษาเชิงลับรายบุคคล
ต่อมาในปี พ.ศ. 2566 คลินิกเกื้อกาลพฤกษ์ได้ถือกำเนิดขึ้นอย่างไม่เป็นทางการ และในปี พ.ศ. 2567 โครงการได้รับการบูรณาการเข้าสู่ระบบพัฒนานักศึกษาอย่างเป็นทางการ มีการแต่งตั้ง คณะกรรมการสุขภาวะ และดำเนินการ คัดกรองสุขภาพจิต (Mental Health Screening) เป็นประจำ เพื่อสร้างกลไกเฝ้าระวังเชิงรุกและตอบสนองต่อความต้องการด้านสุขภาพจิตอย่างเหมาะสม
ผลลัพธ์เชิงประจักษ์และผลกระทบที่ยั่งยืน
หลังจากดำเนินงานครบหนึ่งปี ผลลัพธ์สะท้อนถึงความเปลี่ยนแปลงอย่างเป็นรูปธรรม
-
นักศึกษาและบุคลากรเข้าถึงบริการได้ง่ายและรวดเร็วขึ้น
-
คะแนนเฉลี่ยจากแบบประเมิน ST-5, PHQ-9 และ GAD-7 ซึ่งวัดระดับความเครียด ภาวะซึมเศร้า และความวิตกกังวล ลดลงอย่างมีนัยสำคัญ
-
ที่สำคัญที่สุดคือ เกิด “วัฒนธรรมการขอความช่วยเหลือ (Help-seeking Culture)” ในหมู่นักศึกษาแพทย์ ซึ่งถือเป็นก้าวสำคัญในการเปลี่ยนมุมมองต่อสุขภาพจิตให้เป็นเรื่องธรรมดาในสังคมการเรียนแพทย์
ผลกระทบของโครงการไม่ได้หยุดอยู่ที่ระดับบุคคล แต่ขยายสู่ระดับองค์กรและสังคม
-
ต่อคณะฯ (Faculty Impact): เกิดวัฒนธรรมองค์กรที่เอื้อต่อสุขภาวะทั้งกายและใจ ส่งเสริมให้เกิด “แพทย์ที่เป็นคนดี” ไม่ใช่เพียง “แพทย์ที่เก่ง”
-
ต่อสังคม (Societal Impact): แพทย์รุ่นใหม่มีความสมดุลระหว่างชีวิตส่วนตัวและวิชาชีพ นำไปสู่การดูแลผู้ป่วยอย่างมีเมตตาและเข้าใจ
-
ต่อความยั่งยืน (Sustainability): คลินิกเกื้อกาลพฤกษ์ได้กลายเป็น ต้นแบบระบบดูแลสุขภาพจิต ที่สามารถต่อยอดสู่สถาบันการศึกษาอื่น ๆ ในสาขาวิชาชีพสุขภาพ เช่น พยาบาล เภสัชศาสตร์ และทันตแพทย์
เดินหน้าสู่เป้าหมาย SDG 3 อย่างเป็นรูปธรรม
โครงการคลินิกเกื้อกาลพฤกษ์สอดคล้องโดยตรงกับ เป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน (Sustainable Development Goals: SDGs) ข้อที่ 3 — การมีสุขภาพและความเป็นอยู่ที่ดี โดยเน้นการส่งเสริมสุขภาพจิตและความเป็นอยู่ที่ดีของทุกคนในคณะ ผ่านระบบสนับสนุนที่เข้าถึงได้จริงและไม่แบ่งแยก เพื่อให้บุคลากรและนักศึกษาทุกคนมีคุณภาพชีวิตที่สมดุล พร้อมเติบโตเป็นกำลังสำคัญของสังคมอย่างยั่งยืน
“สุขภาพจิตที่ดี คือรากฐานของการเป็นแพทย์ที่ดี” — คลินิกเกื้อกาลพฤกษ์ คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น ยังคงมุ่งมั่นเป็นพื้นที่แห่งความเข้าใจและการเยียวยา เพื่อให้ทุกคนได้เรียนรู้ เติบโต และก้าวไปข้างหน้าอย่างมีสุขภาวะทั้งกายและใจ